“ค่า pH” คำที่คนส่วนใหญ่ต้องเคยได้ยิน หรือรู้สึกคุ้น ๆ กันอยู่พอสมควร ตัวอย่างที่เห็นภาพชัดเจนสุดคือการวัดค่า pH ในสระว่ายน้ำ อย่างไรก็ตามในเชิงวิทยาศาสตร์คำนี้มีความหมาย ความสำคัญที่น่าสนใจอยู่อีกหลายด้าน จึงอยากพาทุกคนมาศึกษาให้ละเอียด รวมถึงเรื่องต่าง ๆ ที่ควรรู้ไว้เพื่อนำไปใช้ต่อยอดการเรียน การทำงานของตนเองในอนาคต ไม่ใช่เรื่องยากอย่างที่กังวล
สารบัญ
ค่า pH คืออะไร
ค่า pH คือ ค่าที่บ่งบอกถึงความเป็นกรดหรือด่าง (Base) ของสารในผลิตภัณฑ์หลายรูปแบบ โดยตัว p มาจากภาษาเยอรมัน “potenz” แปลว่า พลังงาน และ H คือ ไฮโดรเจน หากสรุปความหมายให้เข้าใจง่ายขึ้นจึงอาจบอกว่านี่คือเป็นพลังงานของไฮโดรเจนก็ได้เช่นกัน สามารถสร้างประโยชน์ต่อการใช้งานในด้านต่าง ๆ อีกมากมาย
ค่า pH มีความสำคัญอย่างไร
ปกติแล้วค่า pH จะมีปริมาณอยู่ระหว่าง 1 – 14 หากสารชนิดใดมีค่า pH น้อยกว่า 7 หมายถึงสารดังกล่าวมีฤทธิ์เป็นกรด แต่ถ้าสารมีค่า pH มากกว่า 7 หมายถึงสารดังกล่าวมีฤทธิ์เป็นด่าง ซึ่งความสำคัญของค่า pH ถูกใช้เป็นตัวกำหนดความสามารถของการทำละลาย หรือปริมาณสารที่สามารถทำละลายได้เมื่ออยู่ในน้ำอันแสดงถึงการมีธาตุโลหะหนักผสมอยู่หรือไม่ เช่น หากค่าต่ำกว่า 7 บ่งบอกว่าในน้ำดังกล่าวอาจมีธาตุโลหะหนักไปจนถึงสารชนิดต่าง ๆ ละลายรวมกันอยู่ อาทิ ทองแดง เหล็ก ฯลฯ มากไปกว่านั้นการวัดค่าพีเอชยังบ่งบอกถึงการใช้ชีวิตของสัตว์น้ำด้วย
อย่างไรก็ตามในภาพรวมการวัดค่า pH จะช่วยให้เห็นถึงปริมาณสารเคมีในสารละลาย นั่นเท่ากับหากมีการวัดค่าดังกล่าวในดิน น้ำ อาหาร เครื่องดื่ม เครื่องสำอาง ครีมบำรุงผิว ฯลฯ ที่มนุษย์ต้องสัมผัสหรือเข้าสู่ร่างกายย่อมช่วยบ่งบอกด้านความปลอดภัยได้อย่างดี เช่น การวัดค่า pH ในสระว่ายน้ำควรอยู่ในระดับกลางระหว่าง 7.2 – 7.6 (ค่าดีที่สุดคือ 7.4) ป้องกันอาการแพ้ ผื่นแดง คัน แสบหู แสบตา จากการลงสระว่ายน้ำ หรือการวัดค่าพีเอชในดินเพื่อบ่งบอกการเติบโตของพืช การเกิดฝนกรด เป็นต้น
วิธีวัดค่า pH ทำยังไงได้บ้าง
- การใช้กระดาษอินดิเคเตอร์ (กระดาษลิตมัส) หรือกระดาษวัดค่า pH หากพบความเป็นกรด-ด่างจะเปลี่ยนสี ราคาถูก ใช้งานง่าย เหมาะกับการวัดทั่วไปไม่เป็นทางการ
- การใช้เครื่องวัดค่า pH มีหลายแบบ เช่น ตั้งโต๊ะ ปากกา สำหรับใช้กับงานทางการที่วัดค่าเสถียร
ปฏิเสธไม่ได้ว่าค่า pH เป็นสิ่งที่มีความสำคัญและต้องมีการตรวจเช็กอยู่เสมอเพื่อความสบายใจ ไม่ต้องกังวลการเกิดปัญหาอื่นในร่างกาย หรือส่งผลเสียในระยะยาว ส่วนเด็ก ๆ คนไหนที่สนใจอยากสอบเข้าค่าย สอวน. “คอร์ส สอวน, เคมีกับครูปีโป้” จะเป็นผู้ช่วยให้ทุกคนทำสำเร็จดังเป้าหมายที่คาดหวัง เนื้อหามีการสรุปให้ครบถ้วน เข้าใจง่าย เน้นเรื่องที่มักออกสอบประจำ เพิ่มทักษะด้านวิชาเคมีอย่างแน่นอน
