สารบัญ
เลขอะตอม คืออะไร
เมื่อพูดถึงคำว่า อะตอม หรือ เลขอะตอม ทุกคนคงพอคุ้นเคยกันดีแม้ไม่ได้สนใจเรื่องของวิทยาศาสตร์มากนักก็ตาม เป็นคำพื้นฐานที่ได้รับการพูดถึง คุ้นหน้าคุ้นตากันบ่อย ๆ อย่างไรก็ตามสำหรับคนที่ชื่นชอบหรือสนใจการเรียนรายวิชาเคมีและวิทยาศาสตร์ด้านอื่นก็ตาม การทำความเข้าใจเกี่ยวกับพื้นฐานของเรื่องนี้คือสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพื่อช่วยพัฒนาและต่อยอดการเรียนรู้ของตนเองในระดับที่สูงขึ้นกว่าเดิม
เลขอะตอม คืออะไร
เลขอะตอม (Atomic Number) คือ ตัวเลขจำนวนโปรตอนที่อยู่ในนิวเคลียสของแต่ละธาตุ หรือในอีกกรณีหนึ่งสามารถให้ความหมายได้ว่า เป็นจำนวนของอิเล็กตรอนที่วิ่งวนอยู่รอบนิวเคลียสในอะตอมที่เป็นกลาง เช่น H หรือ ไฮโดรเจน จะมีเลขอะตอม = 1
ดังนั้นหากสรุปแบบเข้าใจง่ายขึ้น เลขอะตอมจะเท่ากับจำนวนโปรตอนโดยต้องมีค่าเท่ากับจำนวนของอิเล็กตรอนในอะตอมที่เป็นกลางเสมอ เช่น อะตอมของเหล็ก (Fe) มีจำนวนโปรตอนในนิวเคลียสทั้งหมด 26 ตัว ทำให้เลขอะตอมของเหล็กเท่ากับ 26 รวมถึงอันดับที่อยู่บนตารางธาตุก็เท่ากับ 26 ด้วยเช่นกัน
ความสำคัญของเลขอะตอม
เดิมทีเลขอะตอมถูกใช้จัดลำดับของธาตุในตารางธาตุ โดย ดมิทรี อีวาโนวิช เมนเดลีเยฟ (Dmitry Ivanovich Mendeleev) นักเคมีชาวรัสเซียผู้ที่ทำการคิดค้นกฎและสร้างตารางธาตุได้จัดกลุ่มของธาตุตามคุณสมบัติร่วมทางเคมีนั้น ตัวเขาพบว่าหากมีการเรียงตามเลขมวลนั้น คุณสมบัติของธาตุจะไม่ลงรอยสักเท่าใด เช่น ไอโอดีน (Iodine) และเทลลูเรียม (Tellurium) หากมีการเรียกตามเลขมวล มักถูกมองว่าอยู่ผิดตำแหน่งกัน แต่เมื่อมีการสลับที่แล้วดูเหมาะสมกว่า
ด้วยเหตุนี้เมื่อทำการเรียงธาตุในตารางธาตุตามเลขอะตอม จึงเป็นการเรียงตามคุณสมบัติทางเคมีของธาตุ ซึ่งสามารถเกิดการแปรผันตรงกับมวลของอะตอม อย่างไรก็ตามรายละเอียดของเลขอะตอมสามารถสะท้อนถึงคุณสมบัติของธาตุได้เช่นกัน
ขณะที่ปี ค.ศ. 1913 เฮนรี โมสลีย์ (Henry Moseley) นักฟิสิกส์ขาวอังกฤษ ได้ค้นพบความสัมพันธ์ระหว่างการกระเจิงของสเปกตรัมจากรังสีเอ็กซ์ (X-ray) ของธาตุ กับตำแหน่งบนตารางธาตุที่ถูกต้อง และในเวลาต่อมาจึงถูกอธิบายโดยใช้เลขอะตอม บ่งบอกปริมาณประจุในนิวเคลียส หรือ จำนวนโปรตอนนั่นเอง ดังนั้นจำนวนโปรตอนดังกล่าวจึงเป็นตัวกำหนดคุณสมบัติทางเคมีของธาตุ
เรื่องพื้นฐานของเลขอะตอมถือเป็นสิ่งที่จะช่วยสร้างความเข้าใจอย่างถูกต้องในการเรียนวิทยาศาสตร์โดยเฉพาะวิชาเคมีต่อไป ส่วนเด็ก ๆ คนไหนที่ตั้งเป้าหมายสอบเข้าค่าย สอวน. คอร์ส สอวน. เคมี โดยครูปีโป้ เป็นอีกคำตอบที่จะทำให้ทุกอย่างเป็นเรื่องง่ายขึ้น เน้นเรียนเนื้อหาสำคัญผ่านการย่อยรายละเอียดให้เข้าใจง่าย สอนสนุก ได้ความรู้ครบถ้วนแน่นอน
