สารบัญ
สำหรับเด็ก ๆ ที่เรียนในสายวิทย์ เมื่อเข้าสู่ระดับชั้น ม.ปลาย ในวิชาเคมีสิ่งที่ทุกคนต้องได้พบเจอย่อมมีเรื่องของ “กฎทรงมวล” และ “กฎสัดส่วนคงที่” อย่างไม่ต้องสงสัย บทความนี้ครูปีโป้จึงอยากพาทุกคนมาศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวเพื่อนำไปใช้ต่อยอดกับการเรียนของตนเองได้ ยืนยันไม่ได้ยากอย่างที่คิด และยังมีประโยชน์ต่อการเรียนด้านสมการเคมีในอนาคตอีกด้วย
ทำความรู้จักกับกฎทรงมวล
กฎทรงมวล หรือ Laws of conservative of mass มีคำนิยามว่า มวลของสารภายในระบบปิดทั้งหมดโดยมวลสารเหล่านั้นจะไม่มีการลดจำนวนหรือเพิ่มจำนวนขึ้นใหม่ จึงบ่งบอกได้ว่า ก่อนทำปฏิกิริยาจะเท่ากับมวลของสารหลังทำปฏิกิริยา
ดังนั้นหากอธิบายให้ง่ายขึ้นก็สามารถระบุได้ว่า ในระหว่างการเกิดปฏิกิริยาเคมีมวลของสารจะยังคงที่เท่าเดิม ไม่เกิดการสูญหายและไม่มีการเกิดขึ้นใหม่ แต่อาจเปลี่ยนรูปทรงหรืออะตอมเกิดการเรียงตัวขึ้นใหม่เท่านั้น โดยผู้ค้นพบกฎดังกล่าวคือ อ็องตวน ลาวัวซีเย (Antoine-Laurent de Lavoisier) นักวิทยาศาสตร์ชาวฝรั่งเศสในช่วงปลายศตวรรษที่ 18 ทั้งนี้กฎทรงมวลมักถูกใช้งานเพื่อหามวลของแก๊สได้จากการคำนวณ
- ระบบ หมายถึง สิ่งต่าง ๆ ที่อยู่ภายในขอบเขตของการศึกษา
- ระบบเปิด หมายถึง ระบบที่พลังงานและมวลกับสิ่งแวดล้อมเกิดการแลกเปลี่ยนกัน
- ระบบปิด หมายถึง ระบบที่เกิดการถ่ายเทพลังงานกับสิ่งแวดล้อมได้อย่างเดียวส่วนมวลคงที่
มวลรวมของ A กับ B = มวลรวมของ C กับ D
ปฏิกิริยาที่เป็นไปตามกฎทรงมวลต้องอยู่เฉพาะระบบปิด ซึ่งมวงของสารในนิยามดังกล่าวคือ มวลของสารที่มีการทำปฏิกิริยากันจริง
ทำความรู้จักกับกฎสัดส่วนคงที่
กฎสัดส่วนคงที่ถูกตั้งกฎขึ้นโดย Joseph Proust นิยามว่า สารประกอบชนิดเดียวกัน มีองค์ประกอบแบบเดียวกัน จะมีสัดส่วนโดยมวลขององค์ประกอบคงที่เสมอ หรือจะสรุปเป็น สารประกอบเคมีใด ๆ ที่ประกอบด้วยธาตุแบบเดียวกันรวมกันกับอัตราส่วนโดยมีมวลคงที่อยู่เสมอ เป็นกฎสัดส่วนแน่นอน และจากชื่อของผู้คนพบ “โจเซฟ พรูสต์ บางครั้งจึงมักถูกเรียกเป็น “กฎของพรูสต์” ได้เช่นกัน สิ่งสำคัญคือต้องมีการดุลสมการก่อนเสมอ
เป็นยังไงกันบ้างกับข้อมูลเบื้องต้นของเรื่องกฎทรงมวลและกฎสัดส่วนคงที่ ไม่ได้ยากอย่างที่คิดเลยใช่มั้ยครับ แต่สำหรับเด็ก ๆ คนไหนอยากเรียนเคมีเพิ่มเติม หรือมีเป้าหมายในการสอบค่าย สอวน. ขอแนะนำ “คอร์ส สอวน. เคมีกับครูปีโป้” เนื้อหาสรุปให้แบบครบถ้วน ละเอียด เข้าใจง่าย สอนสนุก มีตัวอย่างข้อสอบให้ทดลองทำจริง เพิ่มโอกาสในการทำคะแนนได้ตามเป้าหมายที่ทุกคนคาดหวัง
