สารบัญ
การดุลสมการ Redox มีกี่วิธี แตกต่างกันอย่างไรบ้าง อ่านเลย
การดุลสมการ Redox เป็นอีกเรื่องของรายวิชาเคมีไฟฟ้าระดับมัธยมปลาย (ม.5) ที่เด็ก ๆ ในสายวิทย์ทุกคนต้องมีโอกาสได้เรียนรู้เพื่อนำไปปรับใช้ต่อยอดการเรียนต่อในอนาคตจนถึงการทำงาน จึงอยากพาทุกคนมาศึกษาวิธีดุลสมการรีดอกซ์ มีทั้งหมดกี่แบบ แตกต่างกันอย่างไรบ้างนะ?
รู้จักกับปฏิกิริยารีดอกซ์ (Redox Reaction)
ปฏิกิริยารีดอกซ์ (Redox Reaction) คือ ปฏิกิริยาที่เกิดการถ่ายโอนอิเล็กตรอน หรือการเกิดปฏิกิริยากับอะตอม โมเลกุล หรือไอออนจนเลขออกซิเดชันเปลี่ยนไป และมีปฏิกิริยารวมกันของครึ่งปฏิกิริยาย่อย แบ่งออกได้ ดังนี้
- ครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชัน (Oxidation Half-Rection) ครึ่งปฏิกิริยาเมื่ออะตอม โมเลกุล หรือไอออนสูญเสียอิเล็กตรอนทำให้มีการเพิ่มขึ้นของเล็กออกซิเดชัน
- ครึ่งปฏิกิริยารีดักชัน (Reduction Half-Reaction) ครึ่งปฏิกิริยาเมื่ออะตอม โมเลกุล หรือไอออน ได้รับอิเล็กตรอนทำให้เลขออกซิเดชันลดลง
ด้วยเหตุนี้ปฏิกิริยารีดอกซ์ (Redox Reaction) จะต้องมี 2 ปฏิกิริยาดังกล่าวเกิดขึ้นพร้อมกันไม่ว่ากรณีใดก็ตาม
การดุลสมการ Redox มีกี่วิธี อะไรบ้าง
ในการดุลสมการ Redox จะแบ่งออกเป็น 2 วิธี ทั้งนี้ในแต่ละวิธียังมีการแยกออกเป็นการดุลในสารละลายกรดและสารละลายเบส แต่โดยภาพรวมแล้วจะใช้หลักการเดียวกัน ประกอบไปด้วย
1. การดุลสมการ Redox ด้วยวิธีไอออน – อิเล็กตรอน ในสารละลายกรด และเบส
1.1 หาเลขออกซิเดชันที่มีการเปลี่ยนไปของตัวออกซิไดซ์และตัวรีดิวซ์
1.2 แยกปฏิกิริยารีดอกซ์เป็นครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชันและครึ่งปฏิกิริยารีดักชัน ดังนี้
- ดุลจำนวนอะตอมของธาตุตัวที่เกิดการเปลี่ยนแปลงของเลขออกซิเดชัน
- ดุลจำนวนประจุของอะตอมตัวที่เกิดการเปลี่ยนแปลงของเลขออกซิเดชันให้เท่ากันด้วยวิธีเพิ่มอิเล็กตรอน
- ดุลอะตอม O ด้วยการเพิ่ม H2O (หากเป็นเบส ใช้วิธีดุลประจุครึ่งปฏิกิริยาด้วยการเพิ่ม OH–)
- ดุลอะตอม H ด้วยการเพิ่ม H+ (หากเป็นเบส ใข้วิธีดุลอะตอม H และ O ด้วยการเพิ่ม H2O)
1.3 การทำจำนวนอิเล็กตรอนทั้ง 2 ครึ่งปฏิกิริยาให้มีจำนวนเท่ากัน
1.4 การรวม 2 ครึ่งปฏิกิริยา
2. การดุลสมการ Redox ด้วยวิธีเลขออกซิเดชัน ในสารละลายกรดและเบส
2.1 หาเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นของรีดิวซ์ และเลขออกซิเดชันที่ลดลงของออกซิไดซ์
2.2 ปรับเลขออกซิเดชันที่เพิ่มขึ้นและลดลงให้เท่ากัน (เขียนเลขที่เพิ่มขึ้นไว้ด้านหน้าออกซิไดซ์และเขียนเลขที่ลดลงไว้ด้านหน้ารีดิวซ์
2.3 ดุลจำนวนอะตอมของธาตุตัวที่เลขออกซิเดชันเปลี่ยนแปลง
2.4 ดุลประจุรวมซ้ายและขวาของสมการให้เท่ากัน ด้วยการเพิ่ม H+ (ในสารละลายเบสใช้การเพิ่ม OH–)
2.5 ดุลจำนวนอะตอมธาตุ O และ H ด้วยการเพิ่ม H2O
นี่คือการดุลสมการ Redox เบื้องต้นที่นำมาฝากทุกคนให้ลองศึกษากัน ส่วนเด็ก ๆ คนไหนที่กำลังมองหาคอร์สติวสอบเข้า สอวน. เคมี ครูปีโป้ก็มีคอร์สดี ๆ มาบอกต่อ ตรงกับจุดประสงค์การเรียน เนื้อหาสรุปให้แบบเข้าใจง่าย ตรงจุด สอนสนุก ไม่น่าเบื่อ ตัวช่วยชั้นยอดในการสอบเข้าค่าย สอวน. สำหรับทุกคน
